Mỗi khoáng vật có cấu trúc tinh thể khác nhau. Các hình dạng tinh thể cũng rất đa dạng. Hầu như mỗi khoáng vật trong những điều kiện nhiệt độ và áp suất nhất định lại tạo ra một dạng tinh thể.

Xuất phát từ một điểm nào trong không gian của bất cứ một chất nào đều có thể xác định vị trí của điểm đó qua 3 phương đo đạc. Do vậy, tất cả các hạt tinh thể đều có thể chia làm 3 dạng sau:

Dạng đẳng thước

Dạng đẳng thước là dạng tinh thể trong đó hạt tinh thể phát triển đều theo cả ba phương của không gian. Thí dụ những hạt granat 12 mặt thoi, khối bát diện magnetit, hay khối lập phương pyrit.

Dạng đơn nghiêng

Dạng đơn nghiêng là dạng tinh thể trong đó các hạt tinh thể phát triển kéo dài về một phương. Như trong các tinh thể có cấu trúc tinh thể hình lăng trụ, hình cột, hình que, hay tinh thể hình tóc, hoặc tập hợp tinh thể thành hình sợi. Thí dụ tinh thể Aquamarine, Tuamalin...

Dạng tấm

Dạng tấm là dạng trong đó các hạt tinh thể phát triển kéo dài theo hai phương còn phương thứ ba còn lại ngắn. Đây là những tinh thể hình tấm hình, hình miếng hay hình lá hoặc hình vẩy. Thí dụ Hematit, Mica...N

Các dạng đặc biệt khác

Ngoài ra, còn có những dạng tinh thể phức tạp khác. Thí dụ các tinh thể hình cây, hình rêu, hay nói chung còn có nhiều dạng không đều khác nữa.